feromonen

Een feromoon (van het Griekse φ?ρω phero "dragen" + hormoon van het Griekse ?ρμ? - "impuls") is een chemisch signaal dat een natuurlijke reactie uitlokt bij een ander lid van dezelfde soort. Er zijn alarmferomonen, voedselspoorferomonen, seksferomonen en vele andere die gedrag of fysiologie beïnvloeden. Hun gebruik bij insecten is bijzonder goed gedocumenteerd. Bovendien communiceren sommige gewervelde dieren en planten door middel van feromonen.
De term "feromoon" werd geïntroduceerd door Peter Karlson en Martin Lüscher in 1959, gebaseerd op het Griekse woord pherein (transporteren) en hormoon (stimuleren). Ze worden ook geclassificeerd als ecto-hormonen. Deze chemische boodschappers worden buiten het lichaam getransporteerd en resulteren in een direct ontwikkelingseffect op hormoonspiegels of gedragsverandering. Ze stelden de term voor om chemische signalen van soortgenoten te beschrijven die aangeboren gedrag opwekken kort nadat de Duitse biochemicus Adolf Butenandt de eerste dergelijke chemische stof karakteriseerde, Bombykol (een chemisch goed gekarakteriseerd feromoon dat vrijkomt door de vrouwelijke zijderups om partners aan te trekken).